سرطان تیروئید

سرطان تیروئید در اثر رشد بی­­رویه سلول­های غده تیروئید ایجاد می­شود. این سرطان در زنان شایع­تر از مردان بوده و طبق آمارها پنجمین سرطان شایع در میان زنان ایالات متحده آمریکا می­باشد. سابقه خانوادگی، قرار گرفتن در معرض اشعه و کمبود ید در رژیم غذایی از جمله عوامل خطر ابتلا به این سرطان می­باشند.

سرطان تیروئید در ابتدا ممکن است به طور تصادفی، در زمان عکسبرداری برای تشخیص بیماری دیگر و یا به صورت یک برآمدگی بر روی گردن تشخیص داده شود. آزمایش­های تصویربرداری مانند سونوگرافی تیروئید و بیوپسی سوزنی راهکارهای تشخیصی معمول این سرطان هستند. درمان می­تواند شامل جراحی، ید رادیواکتیو، شیمی درمانی، پرتودرمانی و درمان هدفمند باشد. فرد مبتلا معمولا پس از برداشتن غده تیروئید، به داروهای جایگزین هورمون تیروئید نیاز دارد.

غده تیروئید چیست؟

این غده بخشی از سیستم غدد درون ریز است که هورمون­های بدن را تنظیم کرده و ید را از جریان خون جذب می­کند تا هورمون­های تیروئیدی را برای تنظیم متابولیسم بدن تولید کند.

غده تیروئید در جلوی گردن، درست زیر حنجره (جعبه صدا) قرار دارد. یک غده تیروئید طبیعی دارای دو لوب است که هر لوب آن در یک طرف نای قرار گرفته است. لوب­ها توسط نوار باریکی از بافتی به نام ایستموس به هم متصل می­شوند.

غده تیروئید سالم معمولا به سختی قابل لمس و تشخیص است. تیروئید متورم یا بزرگ شده گواتر نامیده می­شود. داشتن گواتر همیشه دلیل سرطان نیست. در سراسر جهان، گواتر اغلب به دلیل کمبود ید در رژیم غذایی ایجاد می­شود. اکثر مردم ید کافی را از نمک دریافت می‌کنند، بنابراین شایع­ترین علت گواتر، افزایش یا کاهش میزان هورمون­ تیروئید است. گاهی اوقات، علت گواتر تیروئید، سرطان است. اگر تومور در تیروئید ایجاد شود، به صورت توده­ای در گردن احساس می­شود.

انواع سرطان تیروئید

انواع اصلی سرطان تیروئید عبارتند از:

• تمایزیافته (شامل سلول پاپیلاری، فولیکولی و هورتل)
• مدولاری
• آناپلاستیک (یک سرطان تهاجمی)

سرطان­های تیروئید تمایزیافته

اکثر سرطان­های تیروئید از نوع تمایزیافته هستند. سلول‌های این سرطان‌ که از سلول­های فولیکولی تیروئید (سلول‌هایی که هورمون تیروئید می‌سازند)  منشا می­گیرند در زیر میکروسکوپ بسیار شبیه بافت طبیعی تیروئید هستند. انواع سرطان­های تیروئید تمایزیافته عبارتند از:

سرطان پاپیلاری[1] (که به آن کارسینوم پاپیلاری[2] یا آدنوکارسینوم پاپیلاری[3] نیز گفته می­شود):

حدود 8 مورد از هر 10 سرطان تیروئید سرطان­های پاپیلاری هستند. این سرطان­ها تمایل به رشد بسیار آهسته­ای دارند و معمولا فقط در یک لوب غده تیروئید ایجاد می­شوند. سرطان­های پاپیلاری با وجود اینکه به کندی رشد می­کنند اما اغلب به غدد لنفاوی گردن گسترش می­یابند. حتی زمانی که این سرطان­ها به غدد لنفاوی گسترش یافته­اند، اغلب با موفقیت درمان می­شوند و به ندرت کشنده هستند.

انواع[4] مختلفی از سرطان­های پاپیلاری وجود دارد. از این میان، زیرگروه فولیکولی (که نوع مختلط پاپیلاری-فولیکولی نیز نامیده می­شود) شایع­ترین نوع است. زمانی که این سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، همچون نوع استاندارد سرطان پاپیلاری، پیش­آگهی خوبی داشته و به همان روش نیز درمان می­شود. سایر زیرگروه­های کارسینوم پاپیلاری (ستونی، سلولی بلند، اسکلروزان منزوی و منتشر) چندان رایج نیستند و تمایل به رشد و گسترش سریع­تری دارند.

سرطان فولیکولی[5] (که به آن کارسینوم فولیکولی[6] یا آدنوکارسینوم فولیکولی[7] نیز می‌گویند):

سرطان فولیکولی دومین نوع شایع‌ این سرطان است که حدود 1 مورد از هر 10 سرطان تیروئید را شامل می­شود و در کشورهایی که مردم از رژیم غذایی خود ید کافی دریافت نمی­کنند، شایع­تر است. این سرطان­ها معمولا به غدد لنفاوی سرایت نمی­کنند، اما می­توانند به سایر قسمت­های بدن مانند ریه­ها یا استخوان­ها پیشرفت کنند. پیش­آگهی سرطان فولیکولی به خوبی سرطان پاپیلاری نیست اما در بیشتر موارد پیش­آگهی خوبی دارد.

سرطان سلول هورتل[8] (که به آن اکسی­فیل سل کارسینوما[9] نیز می­گویند):

حدود 3 درصد از سرطان­های تیروئید از این نوع هستند که معمولا تشخیص و درمان مشکل­تری دارند.

کارسینوم مدولاری تیروئید[10]

سرطان مدولاری تیروئید (MTC) که حدود 4 درصد از سرطان­های تیروئید را تشکیل می­دهد، از سلول­های C غده تیروئید(سلول‌هایی که کلسی‌تونین را می‌سازند) منشا می­گیرد. تشخیص و درمان این نوع سرطان نسبت به دیگر انواع سرطان تیروئید دشوارتر است. این سرطان در برخی از موارد، حتی قبل از این که تشخیص داده شود، می­تواند به غدد لنفاوی، ریه­ها یا کبد گسترش یابد.

MTC به دو گروه اصلی تقسیم­بندی می­شود:

• MTC پراکنده[11]، که حدود 8 مورد از 10 مورد MTC را تشکیل می­دهد، ارثی نیست و بیشتر در افراد مسن دیده می­شود. این نوع از سرطان اغلب تنها یک لوب تیروئید را تحت تاثیر قرار می­دهد.
• MTC خانوادگی ارثی است و ممکن است 20 تا 25 درصد در هر نسل از یک خانواده رخ دهد. این سرطان‌ها اغلب در دوران کودکی یا اوایل بزرگسالی ایجاد می‌شوند و می‌توانند سریع گسترش پیدا کنند. بیماران معمولا در چندین ناحیه هر دو لوب سرطان دارند. MTC خانوادگی معمولا با افزایش خطر سایر انواع تومورها مرتبط است.

سرطان تیروئید آناپلاستیک[12] (تمایزنیافته)

کارسینوم آناپلاستیک (که به آن کارسینوم تمایزنیافته نیز می­گویند) شکل نادری از سرطان تیروئید است که حدود 2 درصد از کل این سرطان­ها را تشکیل می­دهد. تصور می­شود که سرطان تیروئید آناپلاستیک در برخی از موارد از یک سرطان پاپیلاری یا فولیکولی قبلی ایجاد می­شود. از آنجایی که سلول­های این سرطان شباهت زیادی به سلول­های تیروئید طبیعی ندارند، به آن تمایزنیافته نیز گفته می­شود. این سرطان اغلب به سرعت به گردن و سایر قسمت­های بدن گسترش می­یابد و درمان آن بسیار سخت است.

سرطان­های کمتر شایع تیروئید

کمتر از 4 درصد از سرطان­های تیروئید به لنفوم تیروئید، سارکوم تیروئید یا سایر تومورهای نادر اختصاص یافته است.

سرطان پاراتیروئید

4 غده کوچک به نام پاراتیروئید به پشت تیروئید متصل هستند. این غدد به تنظیم سطح کلسیم بدن کمک می­کنند. سرطان غدد پاراتیروئید بسیار نادر است و احتمالا سالانه کمتر از 100 مورد از آن در ایالات متحده آمریکا تشخیص داده می­شود.

افزایش سطح کلسیم خون که یکی از علائم این سرطان است، باعث خستگی، ضعف و خواب آلودگی فرد می­شود. این اتفاق همچنین می­تواند باعث دفع زیاد ادرار و در نتیجه کم­آبی بدن شود و در نهایت ضعف و خواب آلودگی را افزایش دهد. علائم دیگر شامل درد و شکستگی استخوان، درد ناشی از سنگ کلیه، افسردگی و یبوست است.

سرطان­های بزرگتر پاراتیروئید نیز ممکن است به صورت ندول در نزدیکی تیروئید یافت شوند. تنها راه درمان ندول­ها، صرف نظر از اندازه­شان، جراحی می­باشد. درمان سرطان پاراتیروئید بسیار سخت­تر از سرطان تیروئید است.

[1] Papillary cancer

[2] papillary carcinoma

[3] papillary adenocarcinoma

[4] subtypes

[5] Follicular cancer

[6] follicular carcinoma

[7][7] follicular adenocarcinoma

[8] Hürthle cell cancer

[9] oxyphil cell carcinoma

[10] Medullary thyroid carcinoma

[11] Sporadic MTC

[12] Anaplastic